Afgelopen 16 mei trokken we met een bus vol ondernemers, beleidsmakers en onderzoekers naar Den Haag, #ImpactCity. Wát een dag!

We werden warm onthaald en hebben talloze inspirerende verhalen gehoord, mooie locaties bezocht en bevlogen ondernemers én ambtenaren ontmoet. In dit artikel geven we een korte samenvatting en delen we onze belangrijkste lessen van de dag.

Ons programma

We waren allereerst op bezoek bij Apollo 14, het impact start-up pand van Den Haag in de Binckhaven. Daar kregen we uitleg van Paula de Vogel, beleidsadviseur Impact Economy. Zij vertelde ons dat in Den Haag werken aan een betere wereld (impact maken) 1 van de 3 pijlers is van het economisch beleid. Dat was de rest van de dag duidelijk merkbaar op de verschillende locaties, in de diverse toelichtingen en de verhalen van ondernemers.

Hier hoorden we ook het inspirerende verhaal over GreenFox van Renzo Deurloo, waarin ook duidelijk werd dat de samenwerking met de gemeente van beide kanten actie wordt gestimuleerd.

Tijdens de heerlijke en verantwoorde lunch (zie onder!) vertelde Wibe Smulders het verhaal van het razendsnel groeiende Happy Tosti én hun samenwerking met Lekker Brood. Hierna volgde een rondleiding door Apollo 14, een hoogwaardige bedrijfslocatie specifiek voor impact ondernemingen en ondersteunende dienstverleners. Een fysieke plek waar het impact ecosysteem bij elkaar komt dus.

Vervolgens vertelde Arthur van de Graaf van Start Lean Funding – als een van de ondersteunende partijen in Apollo 14 – in sneltreinvaart waarom crowdfunding zo goed werkt voor impact ondernemers.

Na een korte wandeling mochten we de nieuwe locatie van Secrid bezichtigen. Voor wie ze niet kent, Secrid maakt pasjeshouders vanuit Nederland, wat ze doen door een sterke samenwerking met de locale SW bedrijven. Dat impact maken en geld verdienen goed samengaat, lieten zij perfect zien. Wát een prachtige industriële locatie, waar zo’n 100 medewerkers het ontwerpcentrum van Secrid bevolken. Mét complete koffiebar als ontvangstruimte!

Na afloop van dit bezoek kregen we nog een drietal toelichtingen bij Apollo 14. Matthijs de Jong van SZW vertelde over de samenwerking met sociale ondernemingen en over het Impact Lab. Dit is de methodiek die ingezet wordt om bestaande, succesvolle sociale ondernemingen te helpen groeien, door een vestiging in Den Haag te openen.

Als levend voorbeeld van deze “Haagse Methode” lichtte Mireille Geijsen van I-did toe hoe deze aanpak voor hen had gewerkt. Wat opviel was het enthousiasme waarmee Mireille over de gemeente sprak, en het doorzettingsvermogen van de ambtenaren waarmee ze I-did overtuigden én hielpen bij het openen van een nieuwe vestiging.

Ruben Blanke van de Social Club Den Haag, het lokale ondernemersnetwerk voor impact ondernemers, vertelde over het wel en wee van het lokale ecosysteem, de samenwerking met de gemeente, de grilligheid van beleid, en de mooie vooruitgang de afgelopen jaren.

Uiteindelijk sloten we de dag af bij Rebelz op de Binckhorst, waar Karin Nijman (een van de oprichtsters) nog vertelde over het doel van deze onderneming, waar vooral ex-gedetineerde vrouwen weer een kans en opleiding krijgen. De prachtig ingerichte locatie was een mooie plek om de dag af te sluiten, heerlijk eten, goed bier, goede service en leuk gezelschap!

Doel en indruk van de reis

Als initiator van deze busreis wilden we met Impact Noord graag naar Den Haag omdat we zagen dat er veel gebeurt in de stad rondom impact ondernemen, onder het motto “Doing good and doing business”. We waren dus al onder de indruk van de stad, maar na dit bezoek zijn we dat nóg meer. Den Haag mag met recht trots zijn op hun impactbeleid.

De gemeente heeft zich als facilitator opgesteld, en gelooft in de ecosysteem gedachte: het bij elkaar brengen van allerlei partijen en organisaties die impact ondernemen willen en kunnen stimuleren. De kracht komt uit partnerschappen met ondernemers, fondsen en andere stakeholders. Ambtenaren zijn merkbaar zeer gedreven en het team is dusdanig samengesteld dat er véél terecht komt van de hoge ambities. Uiteindelijk komt het allemaal op mensen neer, dus dit laatste punt is misschien wel een van de belangrijkste lessen.

Hier neemt de overheid echt de rol van ‘businesspartner‘ van impact ondernemingen: ze maken mogelijk, maar organiseren het niet zelf. Ze reageren op vragen en behoeftes, maar verzinnen niet wat er nodig zou zijn. Ze zetten zichzelf in als versneller, multiplier of hefboom, om bestaande plannen te versnellen en te vergroten. Ondernemers gaan aan de slag, en de overheid zorgt dat het lukt, dat het kan en dat het nóg beter wordt dan gepland.

De leerpunten: onze tips

We hebben ontzettend veel gezien, gehoord en geleerd. Toch sprongen voor ons een aantal zaken eruit. Die zetten we hier voor je op een rijtje, het zijn volgens ons dé tips als je als overheid impact ondernemen – en daarmee positieve maatschappelijke en ecologische bijdrage van bedrijven – wilt stimuleren.

Lessen van onze excursie naar Den Haag:

• Ecosysteem als basis. De gemeente neemt een rol in het bij elkaar brengen van stakeholders. De grootste les is dat het stimuleren van het ecosysteem zelf, het meeste effect heeft. Als de partijen elkaar kennen, de welwillenden elkaar vinden en het netwerk sterk is, komen vraag en aanbod bij elkaar, vinden ondernemers financiers en leveranciers, enzovoort.
• Faciliteren, niet aansturen of controleren. De gemeente stelt zich op als facilitator en aanjager, níet als ondernemer of organisator (overigens organiseert de gemeente wel events, maar zij organiseren de ondernemers niet). Betrokken en gedreven ambtenaren die op één lijn zitten, met veel ambitie en gesteund door bestuur. Ambtenaren die net die stap extra willen zetten, partijen met elkaar in contact brengen en zorgen dat de plannen die gemaakt worden door anderen (zoals ondernemers) doorgang kunnen vinden. Hier pakt de gemeente sterk de rol van facilitator. De vraag komt vanuit het ecosysteem en de gemeente zorgt dat de oplossing kan ontstaan. Kortom: de gemeente als business partner.
• De gemeente als businesspartner. De gemeente functioneert als multiplier, waardoor zij echt een partner is voor de bedrijven (niet een klant, maar een medestander): door slim, effectief en innovatief samen te werken met welwillende partijen die impact ondernemen willen vergroten, werkt de gemeente als hefboom voor impact ondernemingen. Er werd bijvoorbeeld een onderneming genoemd, die een forse financiering nodig had. Dit is gelukt dankzij hulp bij het opstellen van een investeringsplan (met hulp van Deloitte via de gemeente), waardoor investeerders uit het ecosysteem overtuigd werden. In de oude opstelling/werkwijze had een gemeente wellicht gekozen een deel van het geld uit te lenen, in de nieuwe opstelling komt het geld gewoon uit de markt, omdat de gemeente aan matchmaking doet, de plannen naar een hoger niveau laat brengen, enzovoort. Resultaat: goed plan, mooi resultaat, en het budget is nauwelijks benut.
• Stevige ambitie en daadkracht, bewezen met concrete acties. Den Haag ziet werken aan een betere wereld – en daarmee impact ondernemen – als belangrijke van economisch beleid, het is 1 van de 3 pijlers. Er wordt dan ook serieus budget vrijgemaakt, vastgoed ingezet en een integraal en bevlogen team samengesteld. Het was duidelijk te merken aan de betrokken ambtenaren dat zij geloven in impact ondernemen, impact dragen en belangrijk vinden. De drive was simpelweg voelbaar de hele dag.

Dit alles wordt vervolgens bewezen met daadwerkelijke uitvoering, waarin de ambitie, visie en daadkracht wordt geladen. Een aantal voorbeelden:

• Een flink budget om het impact ecosysteem te stimuleren, wat na de vorige collegeperiode nu zelfs is opgehoogd. Na een tussentijdse evaluatie is gezien dat het beleid begint te werken, en wordt de stap meteen gezet (vanuit bewijs, maar ook vanuit overtuiging) om het programma op te schalen.
• Het prachtige pand Apollo 14 waar (startende) impact ondernemers zich kunnen huisvesten, medestanders vinden maar ook ondersteuning krijgen in allerlei aspecten van ondernemerschap (van marketing tot financiering, van coaching tot samenwerking). Een fysieke locatie die als kloppend hart van het ecosysteem kan functioneren, waar men elkaar kan treffen.
• De durf om werkend beleid snel op te schalen. Onderweg naar een andere locatie hoorden we zelfs dat er al een nieuw en groter pand is aangekocht om het succes van Apollo 14 al op te schalen, en nog meer impact ondernemers een plek te bieden.
• Het Impact Lab (‘de Haagse Methode’) waarmee bestaande sociale ondernemingen kunnen opschalen door ook in Den Haag een vestiging te openen. De stad combineert zo het succes van bestaande sociale ondernemingen met de kracht van het lokale ecosysteem, waardoor beiden versterkt worden. Wederom de gemeente die zichzelf als hefboom inzet om impact ondernemen te doen groeien. Met als resultaat meer werkgelegenheid, betere leefbaarheid en een sterkere economie. Inmiddels zijn onder andere I-did, De Prael en Rebelz met succes ook in Den Haag gevestigd.
• Bijkomend voordeel is dat de stad meteen ook grotere en bewezen impact ondernemingen in het ecosysteem betrekt, wat een meerwaarde is voor startende ondernemingen én direct het imago van de stad als ImpactCity versterkt. Er wordt dus ook vanuit het perspectief van city-marketing goed nagedacht over de positie van Den Haag, en impact ondernemen wordt ingezet om Den Haag als (vestigings)stad te promoten.
• Oh ja, Den Haag host ook nog eens het jaloersmakende Impact Fest, het grootste impact event van Europa, waar vorige editie 1200 (!) impact ondernemers deelnamen aan het programma, om te laten zien met welke innovaties ze de wereld ‘a better place to live’ willen maken. Dit jaar staat de 4e editie gepland.

Bovenstaande lessen zijn wat ons betreft goed aan te passen naar andere regio’s of steden in Nederland. Ook op provinciaal niveau zijn veel van deze tips over te nemen en goed te integreren in bestaand beleid.

Conclusies

Kortom: als je als lokale of regionale overheid impact ondernemen wilt stimuleren, met als effect een betere arbeidsmarkt, een sterkere lokale economie en meer maatschappelijke én ecologische opbrengsten, dan is Den Haag met ImpactCity een schoolvoorbeeld:

1. Begin met het stimuleren van het impact ecosysteem
2. Dit doe je door de stakeholders bijeen te brengen
3. Een faciliterende rol in te nemen (i.p.v. aansturen of controleren)
4. Je als businesspartner op te stellen, d.w.z. als hefboom of multiplier
5. En bovenal: door het serieus te ménen, als het gaat om impact maken

We nodigen beleidsmakers van harte uit om ook eens een kijkje in Den Haag te gaan nemen. Er ligt inmiddels een mooi voorbeeldprogramma, neem gerust contact met ons op, we delen het graag!

We willen alle betrokken ondernemers en ambtenaren nogmaals van harte bedanken voor hun bijdrage, medewerking en aanwezigheid! Extra dank aan Barbara Waltmans, Steven de Kruijf en Matthijs de Jong van de gemeente Den Haag voor de organisatie en het rondleiden!